urten | Eibarko euskara

1. urten

1. urtetze [irten, irtete] (urtentze) . du ad. (TE). Salir. Egunsentixagaz urten genduan Urkiolarako. / Con el alba salimos para Urkiola. / Ez dau nahi izaten gabaz etxetik urtentzia. / No suele querer salir de noche de casa. / Horrelako biaje batera urten zanian. (Zirik 106). / Etxekoandra ona urten zanian hamaiketako mezetara. (Ibilt 471). / Estuasunetik urtentzeko asmuan. (Ibilt 477). Ik. aman gonapetik urten bako umia. Gehixenbatian urten dau erabiltzen da, baiña urten da be nahiko arrunta da.

2. urtetze [irten] . zaio ad. (AS). Tocar, tocar en suerte. Loterixiak urten desku.

2. urten

1. iz. Saliente (en objetos). Bihar dan lekua baiño kanporago daguan zeozer. Ik. koska. Adiera honekin erabilpen urrixa.

2. izond. (TE). Sobresaliente, listo,-a. Ofiziua ikasten zanerako, mutill argi eta urtena agertu zan. / Para cuando era aprendiz, se reveló como un muchacho listo y sobresaliente.

3. izond. (AZ). Orgulloso,-a, altivo,-a, echado,-a para adelante, osado,-a (demasiado). Zentzu txarrian bestien gaiñetik nabarmentzen dena, harrua, jaikixa, ausarta, tentia. Urtenegia jatorku mutilla eta geure ahalegiñok gora behera ez dakit ze atze itxiko daben (AZ-B-mu). / Nuestro muchacho viene demasiado osado, y a pesar de nuestros empeños, no sé que resultado va a dar. / Ez da persona txarra baiña urten samarra. / No es mala persona pero es orgulloso. / Aziak beria kirtena, ez dau gizonak izan bihar urtena (Per.Ab.). Anton. azkentxo. Urtentxo: urten samarra. Adiñekuak izan ezik gitxi erabiltzen da.