trumoi | Eibarko euskara

trumoi

1. (trunboi). iz. (TE). Trueno. Trunboian hotsa entzutzen zan urriñian. / Se oía lejos el ruido del trueno. / Han! Santa Barbara! Ojo! "Santa Barbara, Santa Kruz, Jauna balixo zakiuz; iñusentian ogixa, Jauna Miserikordixa" Hori gure amama zanak beti; trunboia entzun eta ekitten zan: "Santa Barbara, Santa Kruz..." Kandelia ipintten eban ixotuta eta bentanak itxi, atiak itxi, eta hantxe!, enee! Oiñ han da amama, zerura bidian jarritta: "Jauna balixo zakiuz"... Honek munduonek jabia daka, bai? Bistan dago dakana!. / Trumoia daguanian halan esaten da: Han goiko Manuel boletan. Berba alkartuetan: trumon+ots > trumonots.

2. (trunboi). iz. (TE). Tormenta. Trumoian bildurrez, txabola batera batu giñan. / Por miedo a la tormenta nos fuimos a una borda. / Trunboia datorrenian berihala ikusten da: Oiz aldetik sartzen da, haixia be aldatu... Berihala igartzen jako kanbixua. Ik. hode, ekaitz.

trumoi-hode. [trumoi-hodei] (trunboi-hode). iz. (ETNO). Nube de tormenta. Laiño lodi baltza, trunboia edo euri gogorra dakarrena. Ik. trumoi-laiño, hode-tontor, hode-adar.

trumoi-laiño. [trumoi-laino] (trunboi-laiño). iz. (ETNO). Nube de tormenta. Laiño lodi baltza, trunboia edo euri gogorra dakarrena. Ik. trumoi-hode, hode-tontor, hode-adar, lanbro-laiño, ifar-lauso, ifar-laiño, hode-lauso, behe-laiño.

trumoiak jo. (trunboiak jo). du ad. (TE). Tronar. Trunboia jo bihar dau illuntzia baiño lehen. / Va a tronar antes del anochecer. / Lehengo txakurra? Lehen genkagun txakurra, trunboiak jo eta ohe azpixan ezkutatzen zan!. / Gari-jotia bihar zatarra izaten zan. Gaiñera, zenbat eta beranduago, lana hobeto eitten da, eta aguantau ein bihar! Gari-jotia sekula ez da eingo laiñua daguanian, holan egualdi freskorik-eta, sekula! Pasau dira kasuak, asko, igual hasi egualdi edarra, bero-berua, jo trumoia, eta antxitxiketan jente guztia dana pillatzen eta tapatzen, etxe barrura sartzen!. Trumoia jo eta trumoiak jo bixetara agertzen dira corpusian, baiña egokixagotzat joten da trumoiak jo.