Eibarko euskara hiztegia
odol
1.
iz.
(
TE).
Sangre.
Prezio bardiñian, Baten odolagaz erosittakuak gara danok, txiki eta haundi. / Grandes y pequeños, todos somos comprados al mismo precio, con la sangre de Uno.
2.
iz.
(
TE).
Valor,
valentía,
arrojo,
audacia,
ánimo.
Odola bihar zan friztixa hari jarkitzeko. / Hacía falta valor para enfrentarse a aquella fiera. /
Odola bihar da hari jarkitzeko. / Hace falta valor para enfrentarse a aquél. /
Ez dot nik nahikua odol ixilleko izen haura agotik ataratzeko. (Ibilt 459).
Ik.
ausartasun,
balore.
Balore da erabiliena, odol gitxiago eta ausartasun gitxiago ondiok.
odol garbi.
iz.
(
TE).
Sangre pura,
linaje noble.
"Cristiano viejo con exención de sangre judía o mora, según se solía acreditar en información oportuna" (TE, 582).
Odol garbiko kristau zaharra izatia bihar izaten zan ofizio batzuetarako. / Para algunos oficios hacía falta ser cristiano viejo de sangre limpia.
odol hotzian.
[odol hotzean]
.
esap.
(
TE).
A sangre fría.
Hotz-hotzian, sentimentu barik.
Buruan kabitzen ez dana (da), odol hotzian horrelako heriotzia eittia / Lo que no cabe en la cabeza es cómo se puede hacer a sangre fría tal muerte.
odolak burua hartu.
esap.
(
TE).
Tener una congestión cerebral,
una embolia.
"Diagnóstico vulgar, de algo como una congestión cerebral" (TE, 582).
Odolak burua hartuta hil da gaur goizian.
odolezko.
izlag.
(
OEH).
Sangriento.
Bere odolezko zeregiña amaittu ebanian. (Ibilt 490).
odolik bako.
izlag.
(
TE).
Cobarde,
pusilánime,
sin coraje,
medroso,-a.
Adorebakua, kemenik bakua.
Odolik bako gizajo bat agertu zan gerrako denboran. / Durante la guerra se portó como un pobre cobarde.
Ik.
odolbako,
makal,
bildurti.
odoltza.
iz.
(
TE).
Charco de sangre,
cantidad de sangre,
mucha sangre.
Han jausi zan odoltziak, ez eukan neurririk. / La cantidad de sangre que cayó allí no tenía medida.