Eibarko euskara hiztegia
nahi izan
du
ad.
(
TE).
Querer,
desear.
Gauza bat da nahi izan eta beste bat ahal izatia. / Una cosa es querer y otra poder. /
Nahi, danok nahi, baiña iñok ezer ein gura ez. / Querer lo queremos todos, pero nadie quiere hacer nada. /
Ondo ein guria, ondo nahi izatia eta intenziño onagaz obratzia, bat dira hor gitxi gorabehera. /
Nahi dorala ein dot; nahi dozula ein dozu; nahi dabela ein dau; nahi dogula ein dogu, nahi dozuela ein dozue, nahi dabela ein dabe. /
Juan zan bere errekaura, ziria sartzia nahi zetsenik pe konturatu barik. (Zirik 112).
Ik.
gura izan.
nahi ahala.
zenbtz.
(
TE).
Cuanto quiera,
cuanto se quiera.
Nahi ahala euki genduan jan eta erana egun hartan. / Aquel día tuvimos a discreción (cuanto quisimos) comida y bebida.
Ik.
edozenbat,
nahi beste.
nahi bage.
esap.
(
TE).
Sin querer,
involuntariamente.
Nahi bage etorri giñan Ameriketara. / Contra nuestra voluntad vinimos a América.
nahi beste.
zenbtz.
(
TE).
A discreción,
cuanto quiera,
cuanto se quiera.
Dirua nahi beste, baiña osasuna falta. / Dinero tenía cuanto quería, pero le faltaba la salud.
Ik.
nahi ahala,
edozenbat.
nahi dala.
[nahi dela]
.
esap.
(
TE).
Queriendo,
intencionadamente.
Nahi dala eindako gauzia dirudi. / Parece cosa hecha intencionadamente.
Ik.
apropos,
nahitta.
nahi dan dana.
zenbtz.
(
TE).
Todo lo que se quiera,
a discreción,
cuanto se quiera.
Kantidadia aitzen emoteko lokuziñua da.
Batzuk, nahi dan dana; beste batzuk gosiak. / Unos, todo lo que se quiera; otros, de hambre.
nahi dana.
[nahi den]
.
izord.
(
TE).
Cualquiera que sea,
lo que quiera que sea.
Esangura indefinidua dauka.
Nahi dana etorri deilla hau erabagitzera. / Que venga cualquiera a juzgar esto. /
Nahi dana izango da bixar; gaurko legia ein deigun oin behintzat. / Mañana será lo que Dios quiera; cumplamos lo de hoy sin cuidados. /
Nahi dana esaten dabenak nahi eztana entzuteko arriskua. (Zirik 56).
nahi ez dala.
[nahi ez dela]
.
esap.
(
TE).
Sin querer,
involuntariamente.
"Contrariamente a la intención" (TE, 568).
Nahi ez dala jausi zan etxeruzkuan. / Cayó sin querer viniendo a casa.
nahi ezta.
(nahi ezda).
esap.
(
TE).
Sin querer,
involuntariamente.
Eiñ eban okerra nahi ezda izan zan eta parkatu zetsen. / El daño que hizo fue sin querer, y se lo perdonaron.
Ik.
nahi barik,
nahi gabe,
nahi bage.
nahi tta nahi dana.
esap.
(
TE).
Sea lo que sea,
pase lo que pase.
Nahi tta nahi dana, banoia ni hemendik. / Sea lo que sea, yo me voy de aquí.
Ik.
nahiz dana,
dana dala.
Arruntagua Eibarren dana dala.
nahirik.
adlag.
(
OEH).
Queriendo.
Apurka-apurka onian zerbaitterako bidian ipiñi nahirik. (Ibilt 474).
/
Estuasuntxo baten sartu nahirik. (Zirik 58).
Ik.
nahixan.
nahittanahiez.
[nahi eta nahi ez]
(nahi da nahi ez, nahiz da nahi ez).
adlag.
(
TE).
A la fuerza,
necesariamente,
sin otro remedio.
"Quieras que no lo quieras" (TE, 567).
Nahi da nahi ez eruan eben narrasian. / A la fuerza le llevaron a rastras. /
Nahittanahiez, bijilixia ein dogu gaur, ez gendualako dirurik okelatarako. / A la fuerza hemos hecho hoy vigilia, porque no teníamos dinero para carne. /
Nahiz da nahi ez etzindu genduan ahuaz gora, eta emon gentsan erremedixuori / Le acostamos a la fuerza boca arriba, y le dimos la medicina.
Ik.
derrigor.
Inesibo kasu markia dabela be erabiltzen da esanguria aldatzeka: nahi da nahi ezian. / "El castizo nai-da-naiezian" (TE, 290).
nahittanahiezko.
[nahitanahiezko]
.
izlag.
(
OEH).
Obligatorio.
Domeketan, naittanahiezkua da, modara txukun-txukun jantzitta foballera ta konziertura juan. (Zirik 84s).
/
Lan hontarako nahitta nahiezkua da euskeria.
nahixago izan.
[nahiago izan]
.
du
esap.
(
OEH).
Preferir,
tener preferencia por,
anteponer.
Zalduna zanetik hiltzia nahixago ebala bere bihotzeko jabian izena agertzia baiño. (Ibilt 459).
/
Nahixago nikek zerbait baneki, gaur hiri erantzuteko. (In Zirik 98).
nahixago neuke.
[nahiago nuke]
.
esap.
(
TE).
¡ojalá!.
Desio-interjekziñua./ "Interj. desiderativa" (TE, 568).
Nahixago neuke jausi eta apurtuko balitza pitxar madarikatua! / ¡Ojalá se cayera y se rompiese la maldita jarra!
Ik.
nahixago izan.
nahixan.
[nahian]
.
adlag.
(
OEH).
Queriendo.
Asko pillatu ziran berari zorionak emon nahixan. (Zirik 109).
/
Zure zorion nahixan batu detsut heriotzia! (Ibilt 489).
Ik.
nahirik.