Logo Eibarko Udala
nahi izan du ad. (TE). Querer, desear. Gauza bat da nahi izan eta beste bat ahal izatia. / Una cosa es querer y otra poder. / Nahi, danok nahi, baiña iñok ezer ein gura ez. / Querer lo queremos todos, pero nadie quiere hacer nada. / Ondo ein guria, ondo nahi izatia eta intenziño onagaz obratzia, bat dira hor gitxi gorabehera. / Nahi dorala ein dot; nahi dozula ein dozu; nahi dabela ein dau; nahi dogula ein dogu, nahi dozuela ein dozue, nahi dabela ein dabe. / Juan zan bere errekaura, ziria sartzia nahi zetsenik pe konturatu barik. (Zirik 112). Ik. gura izan.
nahi ahala. zenbtz. (TE). Cuanto quiera, cuanto se quiera. Nahi ahala euki genduan jan eta erana egun hartan. / Aquel día tuvimos a discreción (cuanto quisimos) comida y bebida. Ik. edozenbat, nahi beste.
nahi bage. esap. (TE). Sin querer, involuntariamente. Nahi bage etorri giñan Ameriketara. / Contra nuestra voluntad vinimos a América.
nahi barik. esap. (AS). Sin querer, involuntariamente. Ik. nahi bage, nahi ezta, nahi gabe.
nahi beste. zenbtz. (TE). A discreción, cuanto quiera, cuanto se quiera. Dirua nahi beste, baiña osasuna falta. / Dinero tenía cuanto quería, pero le faltaba la salud. Ik. nahi ahala, edozenbat.
nahi dala. [nahi dela] . esap. (TE). Queriendo, intencionadamente. Nahi dala eindako gauzia dirudi. / Parece cosa hecha intencionadamente. Ik. apropos, nahitta.
nahi dan dana. zenbtz. (TE). Todo lo que se quiera, a discreción, cuanto se quiera.   Kantidadia aitzen emoteko lokuziñua da. Batzuk, nahi dan dana; beste batzuk gosiak. / Unos, todo lo que se quiera; otros, de hambre.
nahi dana. [nahi den] . izord. (TE). Cualquiera que sea, lo que quiera que sea.   Esangura indefinidua dauka. Nahi dana etorri deilla hau erabagitzera. / Que venga cualquiera a juzgar esto. / Nahi dana izango da bixar; gaurko legia ein deigun oin behintzat. / Mañana será lo que Dios quiera; cumplamos lo de hoy sin cuidados. / Nahi dana esaten dabenak nahi eztana entzuteko arriskua. (Zirik 56).
nahi ez dala. [nahi ez dela] . esap. (TE). Sin querer, involuntariamente.   "Contrariamente a la intención" (TE, 568). Nahi ez dala jausi zan etxeruzkuan. / Cayó sin querer viniendo a casa.
nahi ezta. (nahi ezda). esap. (TE). Sin querer, involuntariamente. Eiñ eban okerra nahi ezda izan zan eta parkatu zetsen. / El daño que hizo fue sin querer, y se lo perdonaron. Ik. nahi barik, nahi gabe, nahi bage.
nahi gabe. esap. (TE). Sin querer, involuntariamente. Nahi gabe eiñ eben etorri zan gerria. / Sin quererla hicieron la guerra que sobrevino. Ik. nahi barik, nahi ezta, nahi bage.
nahi tta nahi dana. esap. (TE). Sea lo que sea, pase lo que pase. Nahi tta nahi dana, banoia ni hemendik. / Sea lo que sea, yo me voy de aquí. Ik. nahiz dana, dana dala.  Arruntagua Eibarren dana dala.
nahirik. adlag. (OEH). Queriendo. Apurka-apurka onian zerbaitterako bidian ipiñi nahirik. (Ibilt 474). / Estuasuntxo baten sartu nahirik. (Zirik 58). Ik. nahixan.
nahittanahiez. [nahi eta nahi ez] (nahi da nahi ez, nahiz da nahi ez). adlag. (TE). A la fuerza, necesariamente, sin otro remedio.   "Quieras que no lo quieras" (TE, 567). Nahi da nahi ez eruan eben narrasian. / A la fuerza le llevaron a rastras. / Nahittanahiez, bijilixia ein dogu gaur, ez gendualako dirurik okelatarako. / A la fuerza hemos hecho hoy vigilia, porque no teníamos dinero para carne. / Nahiz da nahi ez etzindu genduan ahuaz gora, eta emon gentsan erremedixuori / Le acostamos a la fuerza boca arriba, y le dimos la medicina. Ik. derrigor.  Inesibo kasu markia dabela be erabiltzen da esanguria aldatzeka: nahi da nahi ezian. / "El castizo nai-da-naiezian" (TE, 290).
nahittanahiezko. [nahitanahiezko] . izlag. (OEH). Obligatorio. Domeketan, naittanahiezkua da, modara txukun-txukun jantzitta foballera ta konziertura juan. (Zirik 84s). / Lan hontarako nahitta nahiezkua da euskeria.
nahixago izan. [nahiago izan] . du esap. (OEH). Preferir, tener preferencia por, anteponer. Zalduna zanetik hiltzia nahixago ebala bere bihotzeko jabian izena agertzia baiño. (Ibilt 459). / Nahixago nikek zerbait baneki, gaur hiri erantzuteko. (In Zirik 98).
nahixago neuke. [nahiago nuke] . esap. (TE). ¡ojalá!.   Desio-interjekziñua./ "Interj. desiderativa" (TE, 568). Nahixago neuke jausi eta apurtuko balitza pitxar madarikatua! / ¡Ojalá se cayera y se rompiese la maldita jarra! Ik. nahixago izan.
nahixan. [nahian] . adlag. (OEH). Queriendo. Asko pillatu ziran berari zorionak emon nahixan. (Zirik 109). / Zure zorion nahixan batu detsut heriotzia! (Ibilt 489). Ik. nahirik.