lau | Eibarko euskara

1. lau

1. zenbtz. (TE). Cuatro. Numero kardinala da. Zeru azpiko lau kantoiak. / Los cuatro puntos cardinales del horizonte. / "Bittan", "hirutan", "lautan" da esatia beste "bi, hiru eta lau bidar". / Lau arruara ezta eritxi lehendabiziko txerria. (in Zirik 60). / Pernando, farolpian lau hankan gaiñian makurtuta ebillen da serenuak [...] esan zetsan. (Zirik 53). / Lau pelota etortzen jatazen da nahi tta nahi ez lauretarikoren bat azertatzen najuan. (Zirik 30). Ik. bat bi hiru eta lau, hiru. Lau zenbakixa izan da beti (ez hirua) Eibarren jolasetan eta jokuetan hasieria emoteko erabili izan dogun oiñarrizko numerua, baiña ez jokuetan bakarrik, lan edo biharrian be bai.

2. iz. (TE). Cuatro en los naipes, cuatro en la baraja. Lauakin, hiruan kiñua.

lau hankan. adlag. (NA). A cuatro patas, gateando. Umiak lau-hankan ikesi dau. Ik. lau oiñian. Hauxe da erabiltzen dana, ez sinonimua.

lau librako ogixa egin. [lau librako ogia] . esap. (EEE). Konparazioa da, gauza bat aurrera ataratzia zaila edo astuna dala adierazteko (EEE, 46). Holako semiak mundura ekartzia baiño lau librako ogixa eittia be hobe dok. (Zirik 41). Ik. lauko, lauko ogi.

lau oiñian. [lau oinean] . adlag. (TE). A cuatro patas. Ondiok lau oiñian dabiz han aurrenenguak. / Todavía andan allí a cuatro patas los más adelantados. / Urten eban lauoñian erruki eske Jaungoikuan izenian. (Ibilt 462). Ik. lau hankan. Lau hankan arruntagua da, geixago erabiltzen da.

2. lau

1. iz. / izond. (TE). Llano, plano, liso. Araba, laua garixa hartzeko. / Alava, llana para cosechar trigo. Ik. bardin.

2. adlag. (TE). Llano, llanamente. Beizuko Zabaletik aurrera, lau dozu bidia. / De Beizuko en adelante, tienes llano el camino. / Behiñ Urkiolara ezkerik, lau-lau dozu Otxandixora. / Una vez en Urkiola, es llano para Otxandiano. Ik. artez. Sarrittan repetiduta erabiltzen da: lau-lau. TEk artez artez sinonimotzat dakar baiña erabiltzen dana lau-lau dala diño.

lau-una. [lau-une] . iz. (TE). Llanura, planicie. Durangon lau-unia danetik, hantxe jatxi zan abioi galdua. / Como en Durango hay una llanada, allí bajó el avión perdido. / Ixillunia, geldiunia, apurtunia, ustelunia, lau-unia, illununia...