hari | Eibarko euskara

hari

1. iz. (TE). Asunto, ocupación, tema. Hari honetan daroiat egun guztia. / En esta ocupación llevo todo el día.

Jaione Isazelaia

2. iz. (TE). Hilo, fibra, hebra. Harizko erropa zurixa, ugari haren arriuan. / En el equipo de novia de aquélla, abundaba la ropa de hilo. / -Zer gauza bigaz konpontzen da gizona? -Jostorratza eta harixakin! / Leka honek harixak dittu eta ezin leike jan.

3. iz. (TE). Roscado, rosca. Torlojuan gorputzan bueltan edo zulo barruan egitten diran helize moduko urtenietako bakotxa (ETNO). Torlojuak bihurrixan daukan kanalari edo kanaleri esaten jako "harixak". / Al canal o canales que el tornillo tiene en espiral, se llama rosca. / Ondo ajustau barik dagon harixa laster ixoko da. / Batian hari inglesa eta bestian metrikuakin beti nahastian ibili barik, noiz heldu bihar ete gara batasunera?. TEk ejenpluak pluralakin egitten dittu (harixak), baiña gaur egunian singularrian erabiltzen da gehixenetan(harixa).

4. iz. (ETNO). Veta. Zurak eukitzen dittuan egur-zanak. Ik. egur-zan, arapo.

hari-harira. (hari-harixan, hari-harittik, harittik). adlag. (TE). En un hilo, a punto de. Hari-harira egon, hill edo bizi. / Estar en un hilo, el morir o el salvarse. / Platano azala zapaldu dau eta jausi ez da eiñ, baiña hari-harixan ibilli da. / Ze larrittasuna! hari-harittik urten dau. / Granuja horrek harittik ez dau miñik hartu. Ik. haxe.

harira. adlag. (TE). Exactamente, al filo. Zeozer zihetz, justu-justu egittia. Harira pixau biharra dauka urriak. / El oro necesita ser pesado al filo.

harixa emon. (harixak emon). du ad. (TE). Roscar. Torlojuan edo zuluan harixa egittia. Harixak emon lehenengo torniuan ardatzari, eta gero honegaz terrajiari, ar-emiak eukitzeko. / Primero producir en el torno la rosca del macho y luego con éste roscar la terraja, para tener macho y hembra. / Eskerrak harixa emoteko makiña barrixoni egitten dittugu hainbeste torlojo. Harixa emon da normalian erabiltzen dana.

harixa hartu. du ad. (TE). Agarrar / coger la rosca. Torlojuak emian hasierako hari batian edo bittan zuzen ahokatzia (ETNO). Ez dau gura harixa hartu torlojo honek. / Este tornillo no quiere entrar en rosca.

harixa ixo. (harixak ixo). du ad. (TE). Pasarse de rosca, dañar la rosca. Harixa hondatu (ETNO). Torloju honi harixak ixo jakoz larregi estutziakin. / A este tornillo se le ha borrado la rosca, con apretar demasiado. / Hainbeste lotu eta soltau bahabil, laster ixoko dok harixa. / Torlojuak harixa ixota jaukak. Normalian harixa ixo da darabiguna.

harixan lotu. (harixetan lotu). du ad. (TE). Atar a rosca. Harixetan lotutakua, gogorraua ultziegaz josittakua baiño. / Lo sujeto a rosca, más fuerte que lo clavado. Gehixenbat harixan lotu da darabiguna.