Eibarko euskara hiztegia
gau
(gaba, gabe).
iz.
(
TE).
Noche.
Gaba, zerua izarratuta eta giro ederrakin, eguna bezelako pozgarrixa. / La noche, con el cielo estrellado y un tibio ambiente, es agradable como el día. /
Neguan, gabia luzia izaten da. / En el invierno, la noche es larga. /
Hau gauan ederra gaur, zeru izarratuakin! / ¡Qué hermosa la noche de hoy con el cielo estrellado! /
Gaua = gaba. /
Domeka gabe baten "Artobero" zerbait eranda, "albo-kargiakin" [...]. (Zirik 80).
Ik.
gabaz.
Bai mugagabian, bai deklinautakuan, berba polimorfikua da. Nominatibo singularra, esate baterako, "gaua, gaba, gabia" da, eta beste kasu guztietan be antzera egitten da.
gau argi.
iz.
(
TE).
Noche de luna,
noche clara.
Zorionian gau argixa genduan, iratargi osua zanetik. / Afortunadamente teníamos noche clara, pues había luna llena.
Ik.
gau zuri.
Anton.
gau illun,
gau baltz.
gau baltz.
iz.
(
TE).
Noche sin luna,
noche oscura.
Otsuan ahua baiño gau baltzaua zan, eta itsuan genbizen lastazauak amaittuta. / Era una noche más negra que la boca del lobo, y andábamos a ciegas, terminados los haces de paja.
Ik.
gau illun.
Anton.
gau zuri,
gau argi.
gau beranduan.
adlag.
(
TE).
Avanzada la noche.
Bart, gau beranduan izan da su-kanpaia. / Anoche, avanzadas las horas ha sonado la campana del fuego. /
Gabian berandu batian sartu zan tabernan. (Zirik 17).
gau eta egun.
esap.
(
OEH).
Día y noche,
a todas horas.
Batelari eitten eban andrazko bat zan, gau ta egun jendia igarotzen errixuan alde batetik bestera. (Ibilt 455).
gau itsua heldu.
esap.
(
EEE).
Anochecer,
oscurecer.
Gautu, illundu.
Gau itsua heldu baiño lehen Mañari aurrekaldian agertu zan Peru.
gau zuri.
iz.
(
TE).
Noche de luna,
noche clara.
Ama Illargixan gau zurixetan eitten zittuen euren adoraziñuak. / En las noches blancas de la madre Luna celebraban sus ritos.
Ik.
gau argi.
Anton.
gau illun,
gau baltz.
gau-zaintzaille.
iz.
(
TE).
Sereno,
vigilante nocturno.
Antxiñako gau-zaintzalliak ordurik ordu kantau bihar izaten eban zer egualdi zan kanpotik. / Los serenos de antaño solían tener que cantar de hora en hora el tiempo que hacía fuera.