euskal | Eibarko euskara

euskal izond. (TE). Vasco,-a. Berba-elkartietan aurretik doian osagaixa: Euskal Herrixa, euskal kulturia, euskal dantzak, euskal jaixa, euskal jolasa... Euskal jolasetan, indarra beti temarik nausiña. / En los deportes vascos, la fuerza es el tema principal.

euskal herria. iz. (TE). Pais vasco, pueblo vasco. Izen berezi bihurtu da herria berbia Euskal Herrixan kasuan, eta oiñarrixan, hizkuntza komunidadia aitzen emoten dau ("euskara-herria"); horrekin batera dagokixo komunidade historiko-kultural eta geografikuan kontzeptua. Estadu bittan, hiru administraziñotan eta zazpi herrialdetan banatzen da. Idiazabalgo gaztaia, Euskal Herrixan onena. / El queso de Idiazabal, el mejor del País Vasco. / Euskal Herrixa, euskerian herrixa. Ik. herri, Euskadi. Berba honekin, TEk salbuespena sarreran: Euskal Herrixa ezaugarri fonetiko barik: Euskal Herria.

euskal-dantza. iz. (TE). Danza vasca, baile vasco. "Danza euskara, por antonomasia el aurresku" (TE, 362). Aurreskua, euskal-dantza garbixena. / La danza vasca más característica: el aurresku.

euskal-itxuratu. du ad. (TE). Euskerizar una voz de prestado. Latinetiko maillegua euskal-berben altxorrerako itxuratu, etxekotu. Nahi da nahiz ez, euskal-itxuratu bihar izan dira erromatarrengandiko berba asko, eta nere ustez, gure hizketa zaharra gogortzeko, ugaritzeko eta berari iraun eraitteko. / Obligadamente han debido euskerizarse muchas palabras latinas, y, a mi juicio, para fortalecer, enriquecer y hacer durar a nuestro viejo idioma.

euskal-jai. iz. (OEH). Fiesta vasca. Igezko urtian Eibarren egin ziran Euskaltzalien Batzarretan hainbat euskal-jai ederren tartian umientzako sariketak pe egon ziran. (Zirik 110).

euskal-jende. iz. (TE). Vascos, pueblo vasco. "Pueblo vasco en el sentido étnico" (TE, 362). Euskal-jende artian, badira ule argi, begi urdiñ, ifarraldekuen letz azal zurixak, sortaldeko itsas epeletiko illunen onduan. / Entre los vascos hay gente con el pelo rubio, los ojos azules y la piel blanca como los del norte, al lado de morenos de las costas templadas del oriente.

euskal-jolas. iz. (TE). Juego vasco, juego de pelota, pelota vasca, deporte vasco. "Juego vasco, por antonomasia la pelota" (TE, 362). Gure herri guztietako euskal-jolas nausiña, pelotalekuan. / El deporte principal de todos nuestros pueblos, en el frontón.

euskal-soiñu. iz. (TE). Música vasca, canción vasca. "Música vasca, por antonomasia el zortziko" (TE, 362). Zortzikua, euskal-soiñu agirixena. / El zortziko, lo más destacado de la música vasca.